Wat kan verlies voor de rest van je leven betekenen?
Verliesverwerking bij kinderen verloopt op een andere manier dan bij volwassenen.
Dat komt omdat kinderen nog in ontwikkeling zijn.
Op elke nieuwe fase in hun leven zullen kinderen weer anders reageren.

Het rouwproces bij kinderen en jongeren voltrekt zich in delen.
Telkens opnieuw verwerken ze een deel van het rouwproces. De rouwverwerking is niet onderhevig aan tijd.
Zo kan het zijn dat een vrouw die moeder wordt pas dan gaat rouwen over haar moeder die zij verloor als kind van negen.
Wat kan er met diezelfde vrouw gebeuren, als haar dochter de leeftijd van negen jaar bereikt.

Afscheid nemen van iemand die gaat sterven.
Als het kind of de jongere dat wil, is het goed om de gelegenheid te bieden afscheid te nemen of aanwezig te zijn bij het overlijden van een ouder, een broertje of een zusje.
Het is een heel belangrijk moment, dat later positief zal blijken bij de verwerking van het verlies.

Zo kan afscheid nemen helpen om de realiteit onder ogen te zien.
Het kan ook helpen voorkomen dat kinderen of jongeren onprettige of zelfs akelige gedachten of visioenen ontwikkelen over het moment van overlijden.
Na een periode van onzekerheid, angst en pijn kan het moment van overlijden opluchting betekenen.
Het is dan goed als het kind of de jongere dat vredige moment zelf meemaakt.

Het kind voorbereiden op wat komen gaat is heel belangrijk.
Geef het kind de gelegenheid om nog wat aan de stervende te vertellen.
Vindt het kind het moeilijk om te praten, dan is een brief schrijven of een tekening maken ook een prima manier om nog dat allerlaatste te delen.
Bedenk dat ook hier een juiste manier van afscheid nemen niet bestaat.
Alle manieren die het kind zelf aangeeft zijn goed! Mocht de stervende zich de laatste dagen in zichzelf terugtrekken, vertel dan dat dat niets met het kind te maken heeft, maar dat sommige mensen zich op deze manier op het afscheid voorbereiden.

Gezinsbegeleiding
Het sterven van een lid van het gezin heeft een grote invloed op het hele gezin.
Daarom juist is het belangrijk kinderen bij het stervensproces te betrekken.
Als één van de ouders overlijdt, dan is de partner vaak zo aangeslagen dat het verdriet van het kind soms niet wordt opgemerkt.
In dat geval is het belangrijk om samen met een begeleider het rouwproces door te gaan.
Maar niet alleen als een ouder overlijdt kan het kind in diepe rouw gedompeld worden.

Het overlijden van een lievelingsopa of -oma of een vriendje/vriendinnetje kan aanleiding voor groot verdriet zijn.
In sommige gevallen lijkt het kind of de jongere onbereikbaar voor steun in het rouwproces.
Dat geeft de ouders vaak een wanhopig en machteloos gevoel.
Zij willen hun kind wel steunen en helpen, maar het kind laat de hulp niet toe.
Ook in dat geval kan de rouwbegeleider een belangrijke rol spelen.

Rouwen is de normaalste zaak van de wereld.
In de kinderwereld is rouwen net zo normaal als in de wereld van de volwassenen. Alleen de wijze waarop kinderen rouwen, verschilt. Om kinderen al jong voor te bereiden op afscheid nemen en dood gaan, kunnen we de natuur als voorbeeld nemen.